Wat is kilometerheffing precies?

Kilometerheffing in plaats van wegenbelasting

Belangenorganisaties zijn van mening dat de huidige afspraken uit het Klimaatakkoord over het wegverkeer ‘volstrekt onvoldoende’ zijn om de uitstootdoelen te halen. En vrezen dat Nederland achteropraakt bij de verduurzaming van het wagenpark in vergelijking met omringende landen. De belangenorganisaties stellen daarom voor om weggebruikers te laten betalen per gereden kilometer, en de tarieven af te laten hangen van de CO2-uitstoot. Met het idee dat men hierdoor de auto vaker laat staan en een schoner voertuig koopt.

Wat is kilometerheffing?

Bij kilometerheffing, ook bekend als het 'rekeningrijden', betaal je voor het aantal kilometers die je effectief hebt gereden. Je betaalt dus voor het gebruik van jouw auto en niet voor het bezit van jouw auto. Het is de bedoeling dat kilometerheffing in plaats komt van de wegenbelasting. Hierdoor wordt de belasting om een auto te bezitten voor elke Nederlander variabel. Variabele kosten in plaats van vaste kosten dragen bij aan een bewuster gebruik van de auto en het principe dat ‘de vervuiler’ betaalt. De hamvraag is of het zal bijdragen aan de vermindering van Nederlandse files..

Komt de kilometerheffing terug?

Kilometerheffing is geen reden om de auto vaker te laten staan. Althans voor 73,5 procent van de ondervraagden. Daar en tegen denkt meer dan de helft dat kilometerheffing een goed middel is om de drukte op de Nederlandse snelwegen tegen te gaan. Om op die manier ook het milieu te sparen.

Belangenverenigingen uit de autobranche, waaronder de ANWB en de BOVAG, pleiten samen met milieuorganisatie Natuur & Milieu voor een kilometerheffing op basis van CO2-uitstoot. Ze hopen dat een nieuw kabinet met hun voorstel aan de slag gaat.

Mensen voor wie dit een belangrijk punt van discussie is, hebben in de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen kunnen stemmen op hun favoriete partij. Het onderwerp kilometerheffing staat namelijk al decennia op de politieke agenda. Zo ook bij de afgelopen verkiezingen. Politieke partijen hebben zich uitgelaten over rekeningrijden in het algemeen en de ChristenUnie, D66, GroenLinks, Partij voor de Dieren, PvdA, VVD en SGP zijn allemaal voor de invoering van kilometerheffing. Alleen de PVV is tegen rekeningrijden.

Waarom een kilometerheffing?

Een kilometerheffing wordt vaak ingevoerd om het aantal files op de openbare wegen terug te dringen. Een kilometerheffing dient het autogebruik te verminderen, de automobilisten aan te moedigen zoveel mogelijk buiten de spits te rijden en mogelijk voor een ander vervoersmiddel te kiezen. Daarnaast is de huidige regeling niet geheel eerlijk, de BOVAG-voorzitter Han ten Broeke zegt hierover het volgende: “In Nederland rijden we gemiddeld 13.000 kilometer. Er is een klein aantal mensen dat veel meer rijdt, voornamelijk zakelijke rijders. Momenteel betaalt iedereen hetzelfde via de wegenbelasting of je nou 60.000, 80.000, 6.000 of 8.000 kilometer rijdt. Dat is unfair. Het is niet uit te leggen.”

Hoeveel zou een kilometerheffing kosten?

De tarieven voor een mogelijke kilometerheffing staan niet vast. Toch zullen de tarieven mogelijk gaan afhangen van onder meer van de volgende factoren:

• CO2-uitstoot van het voertuig
• Type weg (autosnelweg, stadsweg of gewestweg)
• Tijdstip (binnen of buiten de spitsuren)

Als de kilometerheffing zou worden doorgevoerd, zou je meer moeten betalen tijdens de spitsuren en op drukke verkeersassen. Toch is kilometerheffing voordeliger voor de meesten en nog belangrijker: een eerlijker systeem.

CO2-afhankelijk

Tarieven laten afhangen van de CO2-uitstoot vindt hoogleraar autotechnologie Maarten Steinbuch een goed idee. Volgens hem is het geen probleem om dit technisch mogelijk te maken: “Vrijwel alle moderne auto’s bevatten nu al de technologie die het mogelijk maakt om te volgen hoe ver iemand rijdt, bij de rest kun je eenvoudig iets in de auto klikken, zoals het kastje voor de Franse tolwegen. Voor een tientje heb je zo’n ding bij de ANWB gekocht.” Ook het gebruik van een zogeheten ‘Black Box’ zou hierin uitkomst kunnen bieden.

Wel is het essentieel dat het privacy-aspect goed wordt geregeld, zegt hij. Bijvoorbeeld door niet op te slaan waar mensen precies rijden, maar alleen hoe ver. “Al weten ze in Frankrijk ook precies dat je op de snelweg rijdt. Dat is binnen de Europese privacywetgeving wel te regelen.” Aldus Maarten Steinbuch.

Een erg lange wachttijd

Een vraag waarover meningen uiteenlopen is, hoelang het gaat duren om een kilometerheffing in te voeren. Volgens het voorstel van de autobranche duurt dit minimaal nog tot 2030. D66, die ook voor een systeem van kilometerheffing op basis van CO2-uitstoot is, wil dit belastingsysteem al hebben ingevoerd in 2025.

Belangenorganisaties als BOVAG, ANWB en milieuorganisatie Natuur & Milieu pleiten voor andere maatregelen om ervoor te zorgen dat Nederlanders een elektrische auto aanschaffen. Zodat ook de klimaatdoelen van 2030 behaald kunnen worden. Zo kun je denken aan maatregelen in de vorm van subsidies en belastingprikkels.

De hoge aankoopprijs van e-voertuigen is volgens Steinbuch nog een hobbel. “Voor de gewone consument was er wel een subsidiepotje voor de aanschaf van een elektrische auto, maar dat was zó marginaal dat het bijna meteen weer op was.”

Naar verwachting zullen de elektrische middenklassers rond 2025 even duur zijn als benzinevoertuigen, voor goedkopere modellen zal dit mogelijk langer duren. Juist bij die voertuigen blijven financiële prikkels dus onmisbaar.